Algemene Nieuwsbrief Wereldwinkels Nederland nr 218

Algemene Nieuwsbrief Wereldwinkels Nederland nr. 218

Kunst en ambachten 
ZEIST - Wereldwinkel Zeist was in augustus onderdeel van de Walk Art Markt, een markt met ruim 130 kramen van sierkunstenaars en ambachtsdesigners. De producten van de wereldwinkel pasten uitstekend tussen het schilder-, glas- en houtwerk, de keramiek en de sieraden. “We hadden de kraam vol met mooie spullen en er is goed verkocht!”, aldus Wereld-winkel Zeist. “Een mooie opbrengst voor het goede doel. Op naar volgend jaar!”

Foto: Wereldwinkel Zeist

Buitenlands geld voor een goed doel
AMERSFOORT - Buitenlands geld over? In Wereldwinkel Amersfoort kun je het doneren aan een goed doel. De inhoud van de inzamelbus gaat rechtstreeks naar de ‘muntenman van Amsterdam’. Die heet Toon Borst en is een begrip in Amsterdam waar veel inzamelpunten zijn. Toon Borst was vanaf 1984 penningmeester van kinderboerderij ‘t Brinkie in Amsterdam Zuid-Oost. In 2001 begon hij met de inzameling van vreemde valuta en ook guldens, in eerste instantie om de kinderboerderij te steunen. Dit initiatief is inmiddels uitgegroeid tot een stevige organisatie, die behalve projecten in Amsterdam ook internationaal mooie projecten steunt. Van de opbrengst gaat een derde naar projecten in Amsterdam, onder meer alle kinderboerderijen en de straatkrant. Een derde gaat naar kinderprojecten in India, Brazilië en Ghana en nog eens een derde van de opbrengst gaat naar giro 555 voor vluchtelingen en rampgebieden. Meer informatie is te vinden op muntenactie.nl. De wereldwinkel is in Amersfoort het unieke inzamelpunt voor de muntenactie.

Verstopt achter de kermis
In Heino werd de wereldwinkel half augustus een paar dagen verstopt achter de kermis en was om die reden woensdag tot en met vrijdag dicht. Zaterdag echter deed de wereldwinkel mee aan ‘Daggie Old Heino’, een jaarlijks terugkerend evenement waarbij het hele dorp vol staat met marktkramen. Ook vele demonstraties van oude ambachten, kunst en straattheater fleuren deze dag het straatbeeld op. Op de foto de kraam van Wereldwinkel Heino.

Foto:  Wereldwinkel Heino

Nederlandse creaties
ERMELO - De zolder van de wereldwinkel in Ermelo wordt gebruikt voor steeds wisselende exposities. Meestal hebben deze exposities een buitenlands karakter: creatieve producten van ver weg worden tentoongesteld met onder andere het doel verkoop en naamsbekendheid voor de makers, maar vooral om zo een stukje inkomen te verschaffen. Omdat de voor augustus geplande tentoonstelling echter niet door kon gaan, hangt er deze maand Nederlandse kunst gemaakt in de wereldwinkel. De kunst is gemaakt door cliënten van InteraktContour, een organisatie voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel. “De cliënten hebben hard gewerkt voor deze tentoonstelling”, vertelt Marion Klerkx, woordvoerder van de afdeling Ermelo van InteractContour. “En er zijn hele mooie dingen gemaakt. Het is geweldig dat we die nu op deze manier tentoon kunnen stellen.” Ook de wereldwinkel is blij met de samenwerking: “Wij willen hen ook graag helpen hun creatieve producten aan de man te brengen. Dat het hierbij een plaatselijke organisatie betreft vond ik een toegevoegde waarde”, aldus Ineke Veldink van de wereldwinkel.

De geheimen van de bananenteelt
INTERNATIONAAL - Bananen, een van de meest verkochte vruchten van Nederland. Maar hoe gaat het er eigenlijk aan toe op een fair trade bananenplantage? Fairtrade International laat in beelden zien wat er allemaal komt kijken bij de teelt van deze zoete, geliefde vrucht. Wist je bijvoorbeeld dat de bananenplant een kruid is en geen boom of palmboom? En wist je dat het 9 tot 12 maanden duurt van het planten van het zaad (ook wel bol genoemd) tot en met het oogsten van bananen?
Meer zien en lezen kan op: klik hier

Foto: Pixabay

COLUMN OVER ONZE WERELD VAN HOOP, STRIJD EN GLORIE

Al die mensen die de zestiger jaren meegemaakt hebben als activist, toeschouwer, beschouwer of criticaster kunnen niet om Roel van Duijn heen. De Belgische romancier en publicist Marc Wildemeersch (1958) schreef onlangs een zeer uitgebreide biografie (van 461 bladzijden) over deze activist, politicus, publicist, filosoof, schaker, bioboer, historicus en liefdesconsulent. Marc is een goede verteller en al verhalend komen alle aspecten van het kleurrijke leven van Roel tot in de kleinste details tot leven. Komend uit een theosofisch nest was Roel van Duijn als scholier actief in de Ban de Bom beweging, werd daarom van het Montessori Lyceum in Den Haag weggejaagd, vluchtte tegen de zin van zijn ouders naar Amsterdam, studeerde kunstgeschiedenis, bleef actie voeren en schaken in het bekende schaakcafé op het Leidseplein en richtte in 1965 de actiegroep Provo op.

Provo, de naam zegt het al, wilde provoceren. Met andere woorden: de overheid uitdagen want, zo stelde zij, achter het masker van tolerante welwillendheid, onderdrukt zij in feite elke poging om te komen tot een groen, menswaardig, creatief en rechtvaardig bestaan. Roel ging daarbij uit van, of dacht hetzelfde als, de Amerikaanse marxistische filosoof Herbert Marcuse. Marcuse geloofde niet meer in de klassieke marxistische visie van een uitgebuite arbeidersklasse die vroeg of laat het kapitalisme zou verslaan. Volgens hem was die klasse volkomen ingekapseld in de bestaande consumptiemaatschappij. De enigen die de maatschappij nog zouden kunnen veranderen waren mensen die niet of nog niet in het systeem waren opgenomen en hij dacht dan aan studenten, werklozen, zwervers en onafhankelijke kunstenaars en intellectuelen.

In diezelfde geest zag Roel weinig in vernieuwing door het proletariaat maar richtte hij zich tot wat hij noemde het ‘provotariaat’. Provo kenmerkte zich door allerhande ludieke acties zoals dansen om het Lieverdje op het Spui, krenten uitdelen, het witte fietsenplan, het witte wijvenplan. Allemaal acties, publicaties en voorstellen waar de overheid geen raad mee wist. In de ogen van de Amsterdammers maakte de politie zich belachelijk door Koosje Koster te arresteren omdat zij krenten uitdeelde en een wit geschilderde fiets in beslag te nemen omdat er geen slot op zat. Een jaar later deed Provo mee aan de gemeenteraadsverkiezingen en won een zetel onder de slogan ‘Kies Provo, Ken je lache’. Internationale bekendheid kregen ze met name toen zij op 10 maart 1966 de bruiloftsstoet van Beatrix en Claus verstoorden met een rookbom. Weer een jaar later werd Provo op een drukbezochte bijeenkomst in het Vondelpark opgeheven.

         - Invloed en doorwerking na 1967 -

Ondanks de zeer korte actieperiode heeft Provo enorm veel losgemaakt. In feite markeert zij een omslag in het maatschappelijk denken. De generatie die als volwassen burgers uit de oorlog kwam, was een zeer tevreden generatie. Er was weer eten genoeg, de sigaretten waren van de bon, je fiets werd niet meer gejat en de voortdurende economische groei garandeerde een rooskleurige toekomst. De generatie echter die na haar kwam, de zogeheten Babyboomers, twintigers in de jaren ‘60, moest niets weten van die zelfgenoegzame en gezapige cultuur van hun ouders. Zij eisten seksuele vrijheid en (mede)zeggenschap op alle terreinen van het leven. Weg met die brave gehoorzaamheid, weg met de regenten en weg met de opgefokte consumptieverslaving. Provo was het symbool, boegbeeld en de voorhoede van deze protestgeneratie en Roel van Duijn was hiervan twee jaar lang de onbetwiste en soms betwiste voorman van.

De groep was dan wel opgeheven, maar haar ideeën werden met name in de jaren ‘70 en ‘80 verder uitgewerkt en uitgevoerd door de vrouwenbeweging, kraakbeweging, milieubeweging, vredesbeweging, derde wereldbeweging waaronder de 200 a 300 wereldwinkels die in de jaren zeventig ontstonden, en niet te vergeten door de progressieve partijen die deel uitmaakten van het linkse kabinet Den Uyl (1973-1977).

         - De kabouters -

Roel was dan uiteindelijk wel akkoord gegaan met de opheffing van Provo, maar echt blij werd hij er niet van. Gedesillusioneerd en depressief vertrok hij naar Zeeland en werkte daar een paar jaar bij een ecologische boer. Daar ontdekte hij dat niet die lawaaierige machines maar, zo vertelde hem de bioboer, de kaboutertjes zorgden voor bloei en groei van landbouwgewassen. Spoorslags keerde hij in 1969 weer terug naar Amsterdam, schreef het boek ‘De boodschap van een wijze kabouter’, richtte de kabouter-beweging op en de ‘Oranje Vrijstaat’ als alternatief voor de bestaande consumptiemaatschappij. Opnieuw werden er allerhande ludieke acties gevoerd, nota’s geschreven en pamfletten uitgedeeld. In 1970 deden ze weer mee met de gemeenteraadsverkiezingen en deze keer wonnen ze zelfs vijf zetels.

Meer dan 10% van de Amsterdammers stond sympathiek tegenover deze groene anti-autoritaire, anti-consumptieverslaving en anti-regentenpartij. Vanwege hun eigen alternatieve spelregels ondervonden de kabouters veel tegenstand van de gevestigde partijen als VVD, PvdA en CPN. Deze doorgewinterde politici raakten geïrriteerd, verward en burgervader Samkalden ontnam Van Duijn menigmaal het woord. Voor de CPN was Roel niet meer dan de hofnar van het kapitalisme. De kabouterpartij met vijf eigen-gereide raadsleden viel in de volgende jaren in stukken uiteen en in 1974 werd daarom Roel lid van de PPR en vanuit die hoedanigheid wethouder. Hij verraste B&W direct door af te zien van een dienstauto en daarvoor in de plaats rond te rijden op een met bloemen versierde fiets. Het werd een afgeknepen en roerig wethouderschap. B&W was sterk voor de aanleg van de metro, Roel was tegen, waarop B&W hem op allerlei manieren dwars zat. Toen er in 1975 een bomaanslag op de metro werd gepleegd, gingen hun beschuldigende vingers direct naar hem. Later moest B&W met het schaamrood op de kaken bekennen dat niet Roel maar de doorgedraaide ultra rechtse zakenman Max Lewin de aanslag had opgezet met als expliciet doel Roel als pleger aan te wijzen.

Na 1976 werkte Roel beurtelings als biologische boer en als politicus voor wel negen verschillende groene partijen en partijtjes. Voor welke partij hij ook werkte, de rode draad in zijn loopbaan was altijd gericht op meer groen, kleinschaligheid en meer echte democratie. En al die jaren heeft hij geschreven: tientallen boeken, duizenden pamfletten, moties, aanbevelingen, artikelen, studies et cetera. De laatste jaren schreef hij bijna wekelijks een artikel over Oost-Europa of Oekraïne. Marc Wildemeersch is jarenlang bezig geweest het geheel te selecteren.

Zijn totale dagelijkse en vaak ook nachtelijke gerichtheid op politieke acties, schrijven, lezingen, ageren en discussiëren werkte uiteindelijk negatief op de relatie met de vrouwen waarmee hij getrouwd was of samen leefde. In zijn nawoord schrijft Wildemeersch “Roel kan niet zonder vrouwelijke aandacht.” Roel beaamde dat, maar tussen de regels door lees je dat hij in feite getrouwd was met zijn werk. Elke keer echter als een beminde het uitmaakte, viel Roel in een diep dal van liefdesverdriet. En dat is dan weer het aardige van hem, hoe hij van de nood een deugd kan maken. Na het zoveelste einde van een relatie zag hij zichzelf als ‘ervaringsdeskundige’ en op zijn deur stond vanaf die tijd een bordje ‘Liefdesconsulent’.

Ik was op zijn 80e verjaardag, tevens presentatie van dit boek, in het Instituut van Sociale Geschiedenis en sprak menigeen die al pratende met Roel zicht hadden gekregen op zijn of haar liefdesprobleem. Op die bijeenkomst sprak hij zich duidelijk uit voor steun aan Oekraïne. Enigszins verontschuldigend maar ook weer spottend gaf hij aan dat hij van Ban de Bom activist veranderd was in een pro Nato ijveraar. Ik wilde nog een afspraak met hem maken, maar nee, hij kon niet want rond die tijd reisde hij naar Duitsland om daar, voor de zoveelste keer, te gaan trouwen. Marc Wildemeersch heeft met zijn boek ‘Roel van Duijn: een ziener in Nederland’ een mooi overzicht gegeven van een periode in de Nederlandse geschiedenis die gekenmerkt werd door boeiende culturele en politieke veranderingen. Een aanrader voor iedereen die politiek geïnteresseerd is en die wil weten op welke wijze je noodzakelijke maatschappelijke veranderingen kan bewerkstelligen. Uitgeverij Aspekt, 29,95 euro.

Afbeelding: Uitgeverij Aspekt

Hans Beerends

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van Wereldwinkels Nederland

Copy voor deze nieuwsbrief aanleveren via:

13 september 2023